Termal turizm; sağlığını koruma ve iyileştirme amacı ile insanların doğal şifalı su kaynaklarına dayalı bir turistik tesise giderek kaplıca suları ile yapılan kür uygulaması, konaklama beslenme, dinlenme ve eğlenme gereksinmelerini karşılaması olayıdır.
Eskişehir'de, termal suları açısından zengin bir kentimizdir. İlde küçümsenmeyecek termal suyu var. Komşu iller Afyon ve Kütahya termal sularını sağlık turizmine kazandırırken, Eskişehir’de, termal suları yeteri kadar, sağlık turizmine kazandırılmadı. Bu hamamlardan, biri de Sivrihisar ilçemizde bulunan, Çardak Hamamı’dır.
1175 yılında, UMURBEY, tarafından yapılan Çardak Hamamın sıcaklığı, 36 derecedir. Suyun debisi, 45 lt/sn’dir. Kaplıcada yer alan ve tarihsel değeri de olan iki hamamın içinde 1.5 m derinliğinde ve 6x6 m boyutlarında, biri erkeklere, biri de kadınlara ayrılmış iki havuz vardır.
Kaplıcanın suyu, Bikarbonatlı, kalsiyumlu, sodyumlu, Bromürlü ve radyoaktif birleşime sahiptir. Suyunda ayrıca Kükürt mevcuttur. Cilt, mide, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi rahatsızlıklarına, romatizma hastalıklara, eklem kireçlenmeleri, sinir kas yorgunlukları, dolaşım sistemi, hastalıklarına yararlıdır.
Ne var ki Çardak Hamamı, bugün harap haldedir. Özellikle de caminin kapıları sökülmüş, camları kırılmış, Güvercinlerin mekânı olmuştur. Bu durumu defalarca köşemizde gündeme getirdik ve sözlü olarak da ilgililere ilettik.
Vakıflara ait CAMİ, restorasyon yapıldığı halde, yerlerdeki tahtalar sökülmüş, sıvalar dökülmüş, hayırsever insanımız Rahmetli Orhan KESKİN tarafından takılan avize çalınmış, kubbesi akmış, hülasa asırlık cami de güvercinlerin barındığı mekan haline gelmiştir.
Hamam ve caminin durumu, defalarca ilgililere iletildiği halde, bir türlü çözüm bulunamadı. Nitekim “27 Mayıs 2014 tarihli yazımızda, “Valimiz, Sayın Güngör Azim Tuna, terk edilen, perişan halde, en önemlisi de ata yadigârı olan, Çardak hamamı ve ülkemizde, bir benzeri olmayan camiyi görmeli, gereğini de yapmalıdır” demiştik.
Yazımız üzerine, Valilik, hamam ve camii ile ilgili olarak, gereğinin yapılması için Bakanlık, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Bölge Müdürlüğü, Anıtlar Kurulu, Sivrihisar Kaymakamlığı ve Belediyesi, hamam ve caminin durumları hakkında duyuruda bulundu. Ancak sonuç alınamadı.
Oysa kamu malı, insanların ortak kullanımına sunulan, herkesin yararlanma hakkı olan mallar ve hizmetlerdir. Kamu malını korumak, yüce dinimizin, insana yüklediği en önemli sorumluluklardan biri olup, aynı zamanda çocuk ve torunlarımızın, bizlere emanetidir.
Çardak Hamamı ve camii, atalarımızdan bize kalan tarihi miraslardır. Her insanımız, özellikle de yöneticiler, tarihi eserlere sahip çıkmak, onları korumak zarar verilmemesi için de gerekeni yapmak, tarihi eserleri sorumluluk bilinciyle korumak, bunun farkında olabilmek, korunması içinde gayret göstermek, öncelikli görevleridir.
Aslında Çardak Hamamını, hayata geçirecek olanak da vardır. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payına Dair Yönetmelik gereği, belediyelerin görev alanlarında kalan taşınmaz kültür varlıklarının, korunması ve değerlendirilmesi, amacıyla emlak vergisinin, yüzde on (%10)’u oranında, tarh, tahakkuk ve tahsil edilmekte ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı alınmaktadır.
Katkı payı hesabında toplanan miktar, belediyelerce taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla hazırlanan projelerin maliyetinin veya kamulaştırma bedelinin yüzde kırk dokuz (%49)’unu aşmamak üzere, belediyelerin sınırları içindeki, mevcut taşınmaz kültür varlığı oranı, mevcut durumu, ilin kültürel değerlerine katkısı dikkate alınarak valilik tarafından hakkaniyet ölçüsünde kullandırılır. Bu katkı payından, istifade edilerek Çardak hamamı, gerekli onarımlar yapılarak, sağlık turizmine kazandırılabilir.
Çardak Hamamı ile ilgili yıllardır, öneriler ve çalışmalar da yapıldı. Sivrihisarlı olan Eskişehir 1. Hava Taktik Komutanlarından, Rahmetli İsmet Çağlar Paşa, Sıkıyönetim Komutanı iken, hamamın yanına 5 yıldızlı otel projesi çizdirmişti…
Eskişehir Valisi ve Saadet Partisi’nden milletvekili olan, Sayın Hanefi Demirkol, “caminin yanına otel olmaz” gerekçesiyle projeyi iptal ettirdi.
Daha sonra, Özel idare tarafından, 2 yeni hamam ve apartlar yapıldı ama Sivrihisar Belediyesi, yapılan iki hamamı ve apartları ortadan kaldırdı.
İYİ Parti Sivrihisar İlçe Başkanı, Sayın Recep TOPTAŞ da ilçede bulunan tarihi Çardak Hamamı’nın, tanıtımının yapılarak turizme kazandırılmasını vurguladıktan sonra, “İlçemizi çok yönlü kalkındıracak olan bu güzel şifalı su, yıllardır, gece gündüz boşa akıp gitmektedir. Bir an önce ilçemizde bulunan Çardak Hamamı, hem bir çok derde deva olan aynı zamanda, 850 yıllık tarihi dokusu olan, gerek yurt içi, gerek yurt dışı tanıtımları yapılarak, termal turizmine kazandırılmalıdır.” görüşünü kamuoyu ile paylaştı.
Restorasyonu yapılan, cami harap ve perişan haldedir. Geçmiş yıllarda Çardak hamam yakınında bulunan tarihi cami girişinde ve içerisinde, kimliği belirsiz kişi veya kişilerce, çukur kazılarak, define aranmıştı. Caminin tahtaları sökülmüş, korunması için, hiçbir önlem alınmamış. Cami ve hamam, kaderine terk edilmiştir.
Eskişehir’de, termal bölgelerini, turizme kazandırmak, bölgedeki termallerle ilgili gelişmelerin, hızını ve niteliğini doğru kavramak, termal sularının geleceğini de doğru yönlendirmek için, bir "Termal Suları Master Planı", yapılmalıdır Eskişehir’de termal suları için yapılacak mastır plan, yerli ve bölge dışından gelecek yatırımcılar için de rehber olacaktır.
Atalarımızdan miras, sağlık turizm açısından da önemli olan, Çardak Hamamı, bir an önce, Sivrihisar Belediyesi tarafından, detaylı bir proje gerçekleştirilerek, sağlık turizmine kazandırılmalı, yüksek maddi kaynak gerektiriyorsa da yap-işlet-devret modeli ile hizmete sunulmalıdır.
