Zonguldak, Cumhuriyet dönemine uzanan köklü tarihine ev sahipliği yapan Türkiye'nin en eski ve benzersiz ilidir.
Batı Karadeniz Bölgesi'nde konumlanan Zonguldak, kuzey ve batıdan Karadeniz'e kıyısı olan, 3 bin 310 kilometrekarelik alanıyla Türkiye topraklarının yüzde altısını kaplayan bir ildir. Karadeniz'e dokunan bu şehir kuzeyde Karadeniz, kuzeydoğuda Bartın, doğuda Karabük, güneyde Bolu ve batıda Düzce ile çevrili olan bir bölgedir.
Zonguldak il olmadan önce nereye bağlıydı?
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin 1920 yılında gerçekleştirdiği çeşitli idari düzenlemeler sonucunda Zonguldak, önceden bağlı olduğu Bolu Müstakil Mutasarrıflığı'ndan ayrılarak Kastamonu iline bağlanmıştır. Ancak bu durum çok kısa sürmüş ve aynı yılın Mayıs ayında Zonguldak, mutasarrıflık olarak düzenlenmiştir.
Zonguldak’tan ayrılan iller
Zonguldak, 1990 yılından önce Türkiye'nin en kalabalık ilçelerinden birisi iken, Karabük ve Bartın'ın il olmasıyla birlikte nüfusu azalmış, bu durum Zonguldak'ın belli başlı ilçelerini kaybetmesine yol açmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ili Zonguldak
Zonguldak, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk ili olma özelliğini taşır. 1 Nisan 1924'te yürürlüğe giren Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun 60. maddesine göre sancakların kaldırılmasıyla Zonguldak'ın mutasarrıflığı kaldırılmış ve vilayet olarak düzenlenmiştir.
Zonguldak adının kaynağı
Bu eski ve tarihi kent, Zonguldak ismini farklı kaynaklardan alıyor olabilir. Bir rivayete göre bu isim, sisli bir havada buraya gelen bir gemi kaptanının sözlerinden, sazlık ve ağaçlık anlamına gelen 'zongalık' kelimesinden veya 'semer otu' anlamına gelen 'zongura' kelimesinden türemiştir. Bir başka görüşe göre ise Zonguldak, yerli halkın dilinde 'Göldağı' kelimesinden türemiştir. Ayrıca Türk yazar Necdet Sakaoğlu, Zonguldak adının, Fransız girişimcilerin bölgeye verdikleri "Jungle (Cangıl)" ismi ve Türkçe'deki 'dav-dağ' kelimesinin birleşmesi sonucu ortaya çıktığını belirtmiştir.
