Eskişehir Büyükşehir Belediyesi AK Parti Grup Başkanvekili Ahmet Sivri, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Eski Genel Müdürlüğü 2025-2029 yılları ile 2025 yılı yatırım programı hakkında eleştirilerde bulundu. Sivri, “Genel Müdürlüğün 2019-2023 yılları gider gerçekleşme toplam rakamları içinde sermaye giderlerine ayrılan kaynağın ortalama % 18’lerde olduğu anlaşılmaktadır. 2024 yılı içinde toplam 2 milyar 50 milyon TL gider içinde yine sermaye yani yatırım giderlerine ayrılan kaynağın toplam gidere oranının % 18 olduğu görülecektir. Genel Müdürlüğün 2025-2029 yıllarında 14 proje ile 6.624.308.000,00 TL yatırım öngördüğü, 5 yılda tahmin ettiği 31 Milyar 280 Milyon TL giderin % 21 ini yatırıma ayırdığı anlaşılmaktadır. 2025 yılında planlanan büyük projelerin, Kanalizasyon ve Yağmur Suyu hattı ve tesisleri yapımı, makine- teçhizat - taşıt vb alımı, içme ve kullanma suyu hat yapımı, Yenilenebilir Enerji Sistemlerinin proje ve yapımı olduğu, 2025-2029 yıllarında ise büyük projelerin yine aynı projeler olacağı ortadadır. Gerek 2025 gerekse 2025-2029 yatırım projelerinin gerçekleşmesi en büyük dileğimizdir. Ancak kurumun çalıştırdığı 1.106 personel giderleri, mal ve hizmet alım giderleri, faiz giderleri tahmini bütçelerde öngördüğü rakamlardan yüksekte gerçekleşmektedir. Üstüne birde zamanında ödenmeyen borçları koyarsanız, yatırıma kaynak ayırmada zorlanırsınız. 2023 yılı sermaye giderlerinin % 76,42 olarak gerçekleştiğini düşünürsek, hedeflenen yatırımların gerçekleşme oranlarının düşük olacağını da söyleyebiliriz. Bu yatırımların yapılabilmesi gelir kaynaklarının doğru tespit edilerek tahsilat oranlarının yükseltilmesine ve tasarrufa bağlıdır. Yatırım yapamayışınızı yine tasarruf genelgesine bağlayacaksanız eğer, size bir kez daha genelgede kaynakların maksadına uygun olarak kullanılması, harcamalarda tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması gerekliliğinden hareket ile, bütçe sınırları içinde kalınması, takip eden yılların bütçelerine ilave yük getirmemesi, iş artışına gidilmemesi, Faaliyet alanının dışına çıkılmaması, mal alımlarında ortak tedarik yönteminin seçilmesi ilkelerine uyulması gerektiğini hatırlatmak isteriz”
Sivri açıklamasını şöyle sürdürdü, “ESKİ, Büyükşehir Belediyesine kaynak aktarmak için kurulan bir kurum değil, vatandaşa hizmet önceliği olan bir kuruluştur. Biz yatırım yapacağız ama tasarruf genelgesi bizi engelliyor, yatırım yapamıyoruz bahanesinden vazgeçmenizi size emanet edilen bütçeleri nerelerde tükettiğinizi bilmek istiyoruz. Tasarruf genelgesine takılıp da yapamadığınız yatırımların paraları nerede.? Bu soruya samimiyetle cevap beklemekteyiz. Sorun bellidir , mevcut kıt kaynaklar verimli ve etkin şekilde kullanılmamaktadır. Kaynaklar ne kadar artırılırsa artırılsın, siz etkin ve verimli bir şekilde kullanılmadıkça, malınıza mülkünüze sahip çıkmadıkça israfın önlenmesi mümkün olmayacak, planlanan yatırımlar ise yapılamayacaktır. Bu gerekçeler ile 2025 yılı Yatırım Programı ile 2025-2029 yatırım programına red oyu vereceğimizi ifade ederim”
Stratejik planınız daha şimdiden çökmüş
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ESKİ Genel Müdürlüğü 2025-2027 bütçe tasarısı hakkında da konuşan Sivri, “Gerçeğe uygun olmayan gelir tahminleri gerçekleşme yüzdesi çok düşük olan başarısız bir bütçe hazırlanması sonucuna yol açacak ve yapacağınız hizmetlerin etkinliği azalacak stratejik planda taahhüt ettiğiniz hizmetlerin aksaması veya yapılamaması gibi bir durum ile karşı karşıya kalacaksınız. Meclis gündemimize sunulan Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Eski Genel Müdürlüğü 2025 mali yılı tahmini bütçesini bu bilgiler ışığında incelediğimizde 2023 yılında bütçe giderleri 1.118.757.579,11 TL ile bütçede ön görülen 1.200.000.000,00 TL’nin % 93,23’ ü seviyesinde gerçekleştiği personel, mal ve hizmet alımı ile faiz giderlerinin beklenenin çok üstünde gerçekleştiği buna karşın Sermaye Giderleri tahminin bütçenin % 76,42 sı kadar gerçekleştiği ve düşük kaldığı anlaşılmıştır.
2023 yılında 1 milyar 118 milyon 757 bin TL olarak gerçekleşen giderler,2024 yılında % 83 artış ile 2 Milyar 50 Milyon TL sına, 2025 yılında ise 2024 yılına göre % 70 artış ile 3 Milyar 480 milyon olarak tahmin edildiği anlaşılmaktadır. Buna karşın 2023 yılında 1 milyar 179 milyon 917 bin TL olarak gerçekleşen gelirler,2024 yılında % 68 artış ile 1 Milyar 988 Milyon TL sına, 2025 yılında ise 2024 yılına göre % 74 artış ile 3 Milyar 468 milyon 400 bin TL olarak tahmin edildiği anlaşılmaktadır.2023 yılı gerçekleşmelerine göre 2024 ve 2025 yıllarında, giderlerde % 153, gelirlerde ise % 142 artışın tahmin edildiği görülmektedir. Gider ve gelir arasındaki farkların çoğunlukla sermaye giderlerini yani yatırımları kısarak kapatıldığı görüşündeyiz. Bütçe giderlerinin yıllık seyri incelendiğinde personel giderlerinin, mal ve hizmet alım giderlerinin, faiz giderlerinin tahminlerin üzerine çıkacağı sermaye giderlerine bütçeden ayrılan payın her ne kadar % 23’ler seviyesinde olacağı tahmininde bulunulsa da kurumun bugüne kadar böyle bir yatırım oranına ulaşamadığı anlaşılacaktır. Personel giderleri ile mal ve hizmet alım giderleri mutlaka kontrol altına alınarak bir işin başında 10 kişinin bulunması engellenmeli, gider kaleminde ana kalem olarak yer alan elektrik enerjisi giderleri çok geç kalınan güneş enerji tesisi ile giderilmelidir. Değerli vakitlerinizi almamak adına gider tahminlerinin detayına girmeden 2025 yılında bütçeye konulan 339,5 Milyon yedek ödenek ile ilgili bilgi almak istediğimizi bu ödeneğin cari harcamalar için mi ayrıldığını öğrenmek istiyoruz. ESKİ’ye ait 2023 yılı Sayıştay Raporunda çok garip bulgular bulunmaktadır. Yapılan tespitlerden bazıları ise, abone sözleşmesi olmadığı ve yaptırım uygulanmadığı için bazı alacakların tahsil edilememesi. Bazı abone sözleşmelerinde abonelere ait T.C. kimlik numarası veya vergi kimlik numaralarının olmaması nedeniyle alacak takibinin yapılamaması. Vefat eden kişilere ait aboneliklerinin sonlandırılmayarak borç tahakkuk ettirilmeye devam edilmesi. ESKİ'nin Anadolu Üniversitesine ait içme suyu ve atık su aboneliği kaynaklı alacaklarının tahsil edilememesi. İçme-kullanma suyu havzası ile idareye ait taşınmazların korunmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmaması. Aşağıılıca Mahallesi’nde İdare tarafından kamulaştırılarak mülkiyetine geçirilen taşınmazların herhangi bir hakka dayanmaksızın üçüncü kişiler tarafından tarım alanı, mesken ve bahçe olarak kullanılması. İlçelerde kayıp ve kaçak önleme faaliyetinin etkin olarak yürütülememesi. Kurumun, Büyükşehir Belediyesinden olan alacaklarının zamanında tahsil edilememesi. Mevcut otomasyon sistemlerinin süreçlerin yürütülmesinde yetersiz olması. Şebeke suyu kullanan bazı park ve bahçelerin aboneliklerinin bulunmaması. 2023 yılı mali tabloları ve eki belgelerinin incelenmesinde; İdare tarafından 2023 yılsonu itibariyle yağmur sularının uzaklaştırılması ve dere ıslahı işlemleri için yapılan toplam 24.330.813,17 TL tutarındaki harcamanın Büyükşehir Belediyesi ile ilgili diğer CHP’li Belediyelerden tahsil edilememesi. Tüm bu bulgular kurumun özellikle gelir bütçesi açısından ve stratejik plan uygulaması açısından ne kadar zaaf içinde olduğunu göstermektedir. Stratejik planınız daha şimdiden çökmüştür. Çevre ile ilgili mali yapı ile ilgili tespitlerinizin boşa çıkacağı anlaşılmaktadır. Suyu neden pahalı kullanıyoruz, suyu neden içemiyoruz, alt yapı neden eksik, her yağmur ve karda bu perişanlık niye? Buna kısmen Sayıştay cevap vermiş, ESKİ yönetilemiyor, sadece yönetilmeye çalışılıyor. ESKİ 2025 yılı bütçesinde yatırıma kaynak ayrılmış gibi gösterilmesine rağmen maalesef yatırıma kaynak yoktur. Kaynak yaratma adına bir gayret ve çabada yoktur. Kaynaklar etkin ve verimli kullanılmamaktadır”
