Tarih boyunca birçok olaya tanıklık eden ve Karadeniz'in işlek güzergahındaki inci gibi parlayan Samsun; denizi, yeşili ve hırçın dalgalarıyla birlikte ovalarının güzelliği ve çalışkan halkıyla daima göz önünde bulunan bir şehir oldu. Samsun, coğrafi konumundan dolayı güneşi erken karşılar ve erken uğurlar. Hatta öyle ki, bir gün içinde dört mevsimi birden deneyimleyebilirsiniz.
Ancak bir soru akıllarda yerini alıyor; Samsun her zaman Samsun muydu yoksa adı zaman içinde mi değişti?
Türkiye'nin önemli ticaret limanlarından birine sahip olan Samsun, dört mevsimini yaşatan iklimi ve uzun tarihi geçmişi ile her zaman ilgi odağı olmuştur. Gelin hep birlikte, Antik Çağ’dan bu yana çeşitli isimlerle anılan Samsun’un orijinal adını ve geçmişini inceleyelim.
Samsun’un eşsiz tarihine adım attığımızda, M.Ö. 6’ncı yüzyılda Miletliler tarafından kurulmuş olan Amisos ismi ile karşılaşırız. O zamanlar Samsun, 'balıkçıların yeri' ya da 'balıkçıların kasabası' anlamına gelen 'Amisos' ismiyle anılırdı. 'Amisos' kelimesinin tam olarak nereden geldiği net değil. Fakat Yunanca kökenli olan bu isim, Selçuklular döneminde Müslüman yerleşim birimi olarak ‘Samsun’ şeklinde evrilmiştir.
Osmanlı döneminde Samsun hala halk arasında 'Samsun' ismiyle anılıyor olsa da resmi ismi 'Canik' olarak değişmiştir. Osmanlı döneminde 'Canik' ismi, halk arasında 'cenik', yani hayvan sürülerinin kışın barındığı çukur yer anlamına gelen bir isim olarak sıkça kullanıldı.
Samsun hangi ilden ayrıldı?
Dikkatinizi çekebilecek bir diğer detay da Samsun ilinin nasıl kurulduğudur. Samsun, Antik Çağ'dan bu yana bağımsızlığını sürdürmüş ve tek başına bir il olarak varlığını devam ettirmiştir. Ancak, izlerini takip ettiğimizde Vezirköprü ilçesinin bir dönem Amasya iline bağlı olduğunu ancak 1935 yılında Samsun’a bağlandığını görüyoruz.
Coğrafi konumu, verimli toprakları ve bereketli denizleri sayesinde ticari hizmetlerin odağı haline gelen Samsun, Karadeniz’in ve Türkiye'nin önemli şehirlerinden biri olmuştur. Bu nedenle, Samsun'un tarihini ve kökenini anlamak, Türkiye'nin tarihine ve kültürel çeşitliliğine daha derin bir bakış atmak demektir.