Geçmiş yıllarda Rize’de en yaygın el sanatı olan yörede feretiko olarak da bilinen Rize Bezi dokumacılığı birçok ülkede alıcı bulurdu. Cumhuriyet döneminde kenevir üretiminin giderek yerini çay üretimine bırakması ve dokumalarda pamuk ipliğinin kullanılmasıyla bezlerin de değişti ve İlde kenevir üretimine dayanan dokumacılık giderek azaldı. Eski zamanlarda Kenevir ipliğinden dokunan bu bezler, iç çamaşırı yapımında kullanılırdı. Şimdi ise iç-dış giyimde ve ev tekstilinde kullanılıyor. Bu eski gelenek şimdilerde tekrar canlandırılarak halk eğitim merkezlerinde yaygınlaştırılmak ve yaşatmak için kurslar düzenleniyor. Halk eğitim merkezlerinde Rize bezi dokumacılığı kursu veren 51 yaşındaki Şükran Demirkan, gençlerin mesleğe ilgisini arttırmak istediklerini söyledi.
“Hem araştırdık hem dokuduk”
26 yıldır Rize bezi üzerinde çalışan ve Halk eğitim merkezinde Rize bezi eğitmenliği yapan 51 yaşındaki Şükran Demirkan, yurt dışından alınan ipliklerin yerini kendi yaptıkları ipleri kullanacaklarını belirterek, “İlk dönemlerde Halk Eğitimde el sanatlarına devam ediyordum sonra Rize Bezine geçiş yapmak istedim. O zamanlar yeni yeni tanıtımları vardı. Bundan eski yıllar önce annelerimizin babalarımızın yapmış olduğu dokumaları araştırdık. O zamanlarda birkaç arkadaşla beraber o zamanın dokumalarını şimdi ki zamana taşımak için hem araştırdık hem dokuduk. Bu meslekte eski dokumaların özünü kaybetmeden dokuma yapmak istiyoruz. Kendir’in kalitesini, el dokumanın kalitesini hem anlatmak hem de bu el dokumanın daha çok kuvvetli, daha çok sağlam, iç-dış giyimde kullanıldığını anlatarak gidiyoruz. Kendir ipi kullanıyoruz. Rize bezinin eski ismi Feretiko l dokuması. Atkısı kendir çözgüsü pamuk olan bir dokuma tekniğidir. Yörede eskiden çözgüde kendir olurdu şimdi sadece kendiri atkıda kullanıyoruz. İpliğimizi yurt dışından alıyoruz ama son zamanda bir çalışmamız var. İnşallah kendi ipimizi üreteceğiz. Tahra aşamasını yaptıktan sonra dokuma tezgahlarının içerisinde çerçeveler var 500 ipin 250’si birinde diğer 250’si diğerinde oluyor. O çerçevelerde ayak pedallarına bağlı basıldığı zaman biri yukarı kalkıyor” şeklinde konuştu.
“Dokumamız unutulmasın”
Yaptıkları mesleğin unutulmamasını ve devam etmesini istediklerini söyleyen Demirkan, “Mesleğimizi devam ettirmek istiyoruz. Gençlerin bu mesleğe ilgisini arttırmak istiyoruz. Dokumamız unutulmasın. Ev tekstilinde, iç giyimde, kısaca tekstilin her alanında dokuma devam etsin istiyoruz. Bu iş gençlerimizde bitiyor. Biz yarın varız, yarın yokuz. Gençlerimizin bunu devam ettirmesini istiyoruz. Rize bezi aklınıza gelebilecek her alanda kullanılıyor ama biz kendirden dokuma yaptığımız için güçlü bir iplik. Bundan 100 sene daha dayanaklığı devam etmekte. O yüzden sağlam olduğu için iç giyimde, dış giyimde ev tekstilinde, mutfak perdelerinde her yerde kullanabiliyo)rsun” ifadelerini kullandı.
KAYNAK: İHA
