Günal, kanunun amacına ulaşmada yaşanan eksiklikleri, vatandaşların ve sektörün karşılaştığı sorunları ve çözüm önerilerini ortaya koydu. Eskişehir'deki riskli alanların belirlenmesi, dönüşüm süreçlerindeki aksamalar ve vatandaşların dönüşüme olan bakış açıları gibi konularda önemli tespitlerde bulunan Günal, kentsel dönüşümün başarılı olabilmesi için tüm paydaşların işbirliği yapmasının gerekliliğini vurguladı.
Kentsel Dönüşüm Yetkili Mühendisi, İnşaat ve Jeoloji Mühendisi Yılmaz Günal, Eskişehir’in kentsel dönüşümüyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Yılmaz, “Kentimizde de üç adet riskli alan bulunmaktadır. Bunlardan ilki Eskişehir Büyükşehir Belediyesinin Teklifi ile 2013 yılında Bakanlar kurulunca onaylanan 4500 hane 1206 adet binayı kapsayan 56,4 ha. alandır. Çarşı Merkezinde yer alan Kentimizde maalesef bilimsel, teknik ve sosyal bir çok tartışmaya neden olmuş, akabinde bu alanın dönüşüm projesi hazırlıkları için milyonlar (2 milyon TL Kaynak Bakanlık tarafından ayrılmıştır) harcanmasına rağmen dönüşüm uygulamasına geçilememiştir. Ayrıca bu alan üzerinde 2019 yılında Danıştay idare kurulunun davacının bağımsız bölümü için kararın iptaline yönünde verdiği bir kararda mevcuttur. Bu karar kamuoyunda yanlış anlaşılmıştır. Bahsedilen alandaki riskli alan şerhi kaldırılmamıştır devam etmektedir. Buna rağmen günümüzde bu alan üzerinde yapımı tamamlanan ve halihazırda yeni ruhsat verilen bir çok yapı görmekteyiz. Bu manzara da vatandaşımızın zihninde hayal ettikleri dönüşüm için bir kavram kargaşasına neden olmaktadır. Yanlış anlaşılmak istemem Muhakkak ki bu alanda yeni inşa edilen yapılar mühendislik açısından depreme dayanıklı yapılardır, ayrıca tüm bu inşaat süreçleri Belediyeler, yapı denetim kuruluşları ve meslek odaları tarafından denetlenmesi de yüreklerimize su serpmektedir. Burada zihinlerde karmaşa yaratan asıl konu alansal bazda kentsel dönüşümden yeni bir Kent Kimliği bekleyen ben ve vatandaşımızın karşısına eski riskli yapıların yıkılarak yerine aynı imarla (dar sokaklar, bitişik nizam vb.) yeni konutların üretilmesi ve bu dönüşüm alanında yapı yenilenmesi dışında arzu ettiğimiz kentsel bir değişimin olamamasıdır” dedi.
“Hızlı şekilde dönüşüm ortak vizyonla mümkündür”
Kentsel dönüşüme ivme kazandırılması gerektiğini söyleyen Günal, “Kentimizdeki diğer iki riskli alanlar ise Odunpazarı Belediyesi’nin teklifi ile ilan edilen Gündoğdu mahallesi -çevre yolu şeridindeki- 27 ha. lık 774 bina, 1091 haneyi kapsayan alan ve oto sanayicileri içine alan 67 ha. lık 1800 işyeri 440 konutlu alanlardır. Bu iki alanda da bugüne kadar kentsel dönüşüm adına kaba bir tabirle bir çivi bile çakılmamıştır. Ayrıca toplamda 94 ha. Olan bu alanlar risk açısından İstiklal Hoşnudiye, Kırmızı Toprak, Bağlar gibi mahallere göre 2. Önem sırasında yer aldığını söyleyebiliriz. Bunu kısa ve anlaşılır bir hesapla birlikte görelim. 94 ha. Lık bu iki alandaki hanelerin toplamı 3331 adettir. Halbuki 56 ha. lık Şehir merkezindeki riskli alanda hane sayısı 4500 adettir. Gündoğdu ve oto sanayicilerdeki iki alanı şehir merkezindeki riskli alana ekleyerek toplamda 140 ha. Bir alan yaratmış olsaydık yaklaşık 13000 haneye ulaşan riskli bir alanı dönüştürebilirdiniz. Dönüştürdüğü hane bakımından matematiksel olarak başarısı tartışmalı Gündoğdu mahallesindeki ve oto sanayicileri kapsayan bu iki alanın seçimi kentsel görsellik açısından isabetlidir. Ankara yönünden şehrimize gelen misafirleri karşılayan ve biz Eskişehirlilerin devamlı maruz kaldığı bu çarpık kentleşme ve gecekondu görünümlü yapılaşmanın daha modern bir şehir planı ile değişmesi kentin diğer sorunları arasında lüks olarak görünse de arzu ettiğimiz bir durumdur. Aynı durum artık şehir içine sıkışmış keşmekeş bir görüntü yaratan oto sanayiciler içinde geçerlidir. Eskişehir Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nün resmi sitesindeki rakamlara göre 2012-2022 yılları arasında 5111 adet riskli yapı tespiti yapılmış 29718 kişinin riskli yapılardan yeni yapılarına geçişi sağlanmıştır. Bu rakamlar 10 yıl gibi uzun bir periyotta Eskişehir’deki riskli yapı stokunun yenilenmesi için çok az görünse de yine de umut vaat etmek dedir. Tüm bu avantajlara rağmen 11 yıllık geçmişe baktığımızda Parsel bazlı az sayıdaki dönüşümler de, kanun arzu ettiğimiz etkili sonuçları yakalayabildiği tartışmalı bir konudur. Bu yaklaşık 6000 lik riskli yapı içerisinde kentimizde özellikle merkezden uzak mahallelerde binlerce tek katlı yapı kentsel dönüşümle 2-3 katlı konutlara dönüşürken şehir merkezindeki 5 kat ve üzeri, yapıda çok sayıda hanenin bulunduğu ve riskli olma ihtimali görece yüksek yapılardan çok az başvuru yapılmıştır (yaklaşık %5). Kanun tek katlı yapılar yerine çok katlı yapıların dönüştürülmesi ve böylece daha fazla hanenin sağlam konutlara kavuşabilmesi için yıllar içinde çok fazla değişim geçirmiş ve yenileme görmüştür. Riskli yapıların hızlı bir şekilde depreme dirençli sağlam konutlara dönüşmesi kanun, hükümet, ekonomi, belediyeler ve vatandaşın tartışma, kaos, paradoks ve ayrışmalardan uzak, uyumlu, çözümcü ve aynı vizyonla hareket etmeleriyle mümkün olabilir. Belediyelerin yaşlı ve riskli yapı stoku alanlarında adasal bazda imar değişikliklerine giderek bazı olanaklar sunması kentsel dönüşüme ivme kazandırabilir. Yine iyi etüt edilmiş yeni imar alanları açmak, buraları cazibe merkezi haline getirmek kentlimizin riskli alanlardan uzaklaşmasını teşvik edecektir.
