Sekiz yıldır doğal gaz tesisatı işi yapan Makine Mühendisi Çağlar Bal, İstanbul ve Ankara’daki doğal gaz patlamalarının ardından vatandaşların böyle bir durumla karşılaşmaması için patlamaların sebebini, meydana gelişini ve alınması gereken önlemleri anlattı. Çağlar Bal, vatandaşların “Doğal Gaz Acil 187” hattını arayarak ücretsiz tesisat kontrolü yaptırabileceklerini ifade etti.
Ev taşırken doğalgaz tesisatına zarar verilebilir
Doğalgaz tesisatında dışarıdan bir müdahale olmazsa 50-100 yıla yakın süre kesinlikle gaz kaçağı olmayacağını ifade eden Bal, “Gaz kaçaklarının yüzde 90’ı ocak değişimlerinden kaynaklanır. Gaz kaçaklarının yüzde 90’ı ocak bağlantılarında olur. Yani bir evden diğer bir eve taşınan kişiler, ocaklarını alıp diğer eve taşıdıkları zaman arka bağlantılarını kendileri bağlamak isterler ya da taşıyan firmalar bir şekilde müdahale etmek isterler. Onlar bağlamak istediklerinde buralarda gaz kaçakları olur. Verdiğimiz gaz kaçak hizmetlerinin yüzde 90’ı bu sebepten gerçekleşir. Dışarıdan doğal gaz tesisatına müdahale farklı şekillerde de oluyor. Özellikle ev taşınmalarında, kanepeye taşırken doğal gaz sayaçlarına kanepeyi vurup doğal gaz tesisatlarını oynatabiliyor. Bir diğer ihtimal projesiz yani kaçak doğal gaz tesisatına müdahaleler. Kombi değişimi olabilir. Mutfak dolabı değişimi olabilir. Mutfak dolabı değişimlerinde ocağın yeri değişiyor. Haliyle doğal gaz tesisatına müdahale edilmiş oluyor, gaz kaçakları buradan gelmiş olabiliyor” dedi.
Gaz kaçaklarının yüzde 90’ı bundan kaynaklanıyor
Kiracıların uzun yıllar ev değiştirmemeleri doğal gaz denetimi yapılmasının önüne geçiyor.
Türkiye genelinde gaz şirketlerinin denetimlerinin azaldığını, bunun sebebinin ise vatandaşların, kiracıların ev değiştirme sıklığının azalması olduğunu söyleyen Bal, şunları kaydetti:
“Bugün kiracı ev sahibi sıkıntıları sebebiyle kiracıların evden çıkmaması, başka bir eve taşınmaması gaz dağıtım şirketinin denetim yapmasını engelliyor. Gaz dağıtım şirketleri abone değişikliği sonrasında evlere gaz kaçak kontrollerine, gaz denetim kontrollerine giderler. Bu sebepten de denetimler azaldı diye düşünüyorum. Bir diğer görüşüm de korona virüs sonrası Ukrayna savaşı, ekonomik kriz, seçimler derken gaz dağıtım şirketlerinin insanları daha az sıkıntıya sokmak düşüncesiyle denetimlerin bir miktar azaltıldığını, gevşetildiğini söyleyebiliriz. Gaz dağıtım şirketleri sayaç sökümünü durdurdu, denetimleri azaltmaya başladı. Yani siz üç kere evinize denetime gelinmiş, uyarılar yapılmış, bu uyarıları dikkate almamışsanız özellikle restoranlarda gaz dağıtım şirketi dördüncü olarak gelir sayacınızı söker ve gaz arzınızı bir daha kullanamayacak şekilde durdurur. Doğal gaz sayacının mühürlenmesi buna engel olmuyor, o mührün sökülüp kullanılması aylık 300 liralık bir ceza ödeme karşılığında gazı kullanmasına, o şirketlerin, o dairelerin gazı kullanmasına göz yumuluyor. En büyük problemlerden biri de bu.
“Doğal gazın patlaması çok meziyet isteyen bir durumdur”
Doğal gazın havadan hafif bir gaz olduğunu ve bu sebepten ötürü evlerin tavanında birikebildiğini ifade eden Makine Mühendisi Bal, “Yerde olan, ocakta olan bir gaz kaçağı tavanda biriktiği için burun seviyemize gelene kadar yani kafa seviyemize gelene kadar gaz kaçağını kokusu olsa bile fark etmemiz çok zordur. Eğer yazın ev havalanıyorsa fark edilmiyor. Aslında doğal gazın patlaması çok meziyet isteyen bir durumdur. Yani çok büyük emek harcanarak yapılması gereken bir durumdur. Çünkü doğal gaz havayla yüzde 60’a yüzde 40 oranında birleşmezse o tam oran birleştiği zaman bir yerden ateş, çıngı ya da bir müdahale ısı oluşmazsa bu gaz patlamaz. Yani bu üçünü ya da bütün sebepleri bir araya getirebilmek aslında çok zor bir ihtimaldir. Yani çok kolay bir durum değildir. Patlamaların niceleri gerisinde bekliyor. Mevcutta gaz kaçakları denetimsiz adreslerde bekleyen gaz kaçakları şu anda patlamayı bekliyor. Tüm sebepler, tüm koşullar bir araya gelirse patlama gerçekleşiyor. Eğer denetimler bu şekilde devam ederse bunların yüzlercesi de binlercesi de kapıda diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“Eğer ucuz fiyatlı gaz alarm cihazı kullanırsanız…”
Vatandaşların çıngı çıkarmayan Exproof’lu gaz alarm cihazları kullanmasına dikkati çeken Makine Mühendisi Çağlar Bal, “İnternet satışında ya da piyasada ucuz olarak insanların tercih ettiği mutfaklarına taktığı gaz alarm cihazlarında şöyle bir durum var; ortamda bir gaz var. Bu gazı gaz alarm cihazı tespit ediyor ve geç tespit ediyor. Haliyle dedektör sensör kalitesi düşük olduğu için ortam büyük bir oranda gaz dolduktan sonra gaz alarm ötmeye başlıyor. Bu gaz alarm cihazı ilk çalıştığı anda aynı ışık prizlerine bastığımız zaman arkasında çıkan küçük çıngılar gibi çıngılar çıkar, yani gaz alarmı tesisatı patlatır. İlginç bir durumdur, böyle de bir gerçek var. Eğer ucuz fiyatlı gaz alarm cihazı kullanırsanız, gazın patlama sebebi gaz alarmının kendisi olur” şeklinde konuştu.
“Prizlerin arkasındaki çıngılar, doğal gaz patlamasını tetikliyor”
Vatandaşların gaz kaçaklarına karşı dikkat etmesi gerekenleri anlatan Bal, şunları söyledi:
“Evinizin kapısını açtınız, doğal gaz kokusu geldi burnunuza ya da şüphelendiniz. Başka bir koku gelse de şüphelendiniz. Kesinlikle ışık prizlerini açmıyorsunuz, ışıkları açmıyorsunuz. Çünkü o prizlerin arkasında oluşan minicik çıngılar, o evinizdeki doğal gaz patlamasını büyük bir oranda tetikliyor. Işığa bastığınız anda aynı ocakların yandığı gibi bir anda alev almaya başlıyor, patlama gerçekleşiyor. Öncelikle evinizde bir gaz kokusu aldıysanız, bir şeylerden şüphelendiyseniz kafanızda soru işaretleri varsa 187 gaz dağıtım şirketini arayıp acil ekipleri talep edebiliyorsunuz. Evinizin ücretsiz olarak gaz kaçağının kontrollerini yaptırabiliyorsunuz. Kombi bakımları her kışa girişte yapılmalı. Bence yılda bir kere yapılmalı. Ben şahsen o şekilde yapıyorum. Yaz boyu çok durağan olarak çalıştığı için içi tozlanıyor, kirleniyor ya da tesisatında pislikler birikebiliyor. Peteklerin içinde paslanmalar olabiliyor. Siz kaloriferleri çalıştırdığınız anda o paslar kombinin içine dolabiliyor. Bu sebepten dolayı her kışa girmeden önce yani bu zamanlarda kombi bakımları yapılabilir.”
