Adana'nın tarihî yolu, milattan önce 3000'li yıllara kadar uzanmaktadır. Seyhan Nehri'nin kıyılarına bir konaklama yeri olarak kurulmuş olan şehrin ilk yazılı kaynaklarına, Anadolu'nun en köklü uygarlıklarından Hititlerin kava kitabeleri üzerinde rastlanmıştır.
Adana ilk adı nedir?
Bu kitabelerde Adana ve etrafı "Uru Adania" olarak belirtildiği bilinmektedir. Yöre bölgesine yaşayan kavimlere Danuna adının verildiği, Seyhan Nehri'ne de Sarus adının verildiği kaydedilmiştir. Ayrıca, tarım ve bitki tanrılarının adı olan "Adonis" ismi, Fenikeliler tarafından Adana'ya verilmiştir. Adana, MS 7. yüzyıldan itibaren İslam ordularının yol göstericiliğiyle gelişim kazanmış ve Türklerin Torosları aşarak buraya "Çukurova" adını vermesiyle tarihî ilerleyişini sürdürmüştür.
Çukurova'nın tarih boyunca Kilikya olarak anılmasıyla birlikte Sümer efsanelerindeki Gılgamış Destanı'ndan günümüze dek çeşitli olaylarla adının geçtiği belirtilmiştir. Tarihteki farklı bölge adları nedeniyle yaşanan karışıklıkları önlemek adına Osmanlılar Dönemi'nde 1878'te bir fermanla bölgenin resmi adının Adana olduğuna karar verilmiştir.
Arkeolojik kazılar ve araştırmalar sonucunda Adana'nın tarihinde hüküm süren en az on farklı medeniyet ve en az on sekiz farklı devlet ya da beylik olduğu belirlenmiştir. Adana'nın bu anlamda eşsiz bir yer tutması, genellikle bölgenin doğal zenginliklerine ve dikkate değer konumuna bağlanmaktadır.
Adana’nın dönüm noktası
Özellikle, MÖ 1’inci yüzyılda bölgenin Roma İmparatorluğuna bağlanması, Roma İmparatorluğu'nun MS 395'te ikiye ayrılması ve bunun sonucunda Çukurova'nın Bizans İmparatorluğu'na geçiş yapması önemli tarihsel dönüm noktalarından bazılarıdır.
20’nci yüzyılda Adana, Osmanlı Devleti'nde yaşanan büyük değişikliklerden ve politik çalkantılardan önemli ölçüde etkilenmiştir. 1908 yılı itibariyle büyük bir karmaşa ve mücadele yaşanmış, 1. Dünya Savaşı ile birlikte (1914-1918) Adana, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ardından Fransız işgali altına girmiştir.
Bu karmaşık dönemin sonrasında, Mustafa Kemal'in 1919'da Sivas Kongresi'nde alınan kararlar doğrultusunda birleşme çağrısında bulunmasının ardından, Çukurova'daki millî kuvvetler Millî Kurtuluş Cephesine katılmıştır. Adana'nın işgalden kurtuluşu 5 Ocak 1922'de gerçekleşmiştir.
Adana ne zaman il oldu?
Adana'nın idari çerçevesine baktığımızda, 1867 yılında il statüsüne kavuştuğunu görüyoruz. 1871'de Adana Belediyesi kurulmuş ve sınırları bugünkü Tepebağ Mahallesi'ni içine alan dar bir alana yayılmıştır. Son olarak, 5 Haziran 1986 tarihinde çıkarılan 3306 sayılı yasa ile Adana Belediyesi, Büyükşehir Belediyesi statüsüne geçmiştir ve Seyhan ve Yüreğir adında iki merkez ilçe oluşturulmuştur.
